هدف: پژوهش حاضر باهدف طراحی الگو از طریق شناسایی مؤلفه های اقتصاد دانش ­بنیان جهت نیل به توسعه دانش ­بنیان است که با استفاده از آراء و دیدگاه­های متخصصان انجام شده است.روش شناسی : پژوهش حاضر کیفی و با رویکرد تحلیل مضمون است. واحد مطالعه این پژوهش شامل اساتید، کارشناسان و متخصصان نسبت به موضوع پژوهش است که به تعداد 52 نفر و از طریق روش نمونه ­گیری هدفمند انتخاب شدند. گردآوری داده ­ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. یافته ها: تعداد کدهای استخراج شده اولیه 1535 بودند که در مرحله بعدی به 353 کد و در مرحله کدگذاری ثانویه (محوری) به 42 کد فرعی تبدیل شدند و در مرحله کدگذاری گزینشی این تعداد به 9 کد اصلی تبدیل شدند.نتایج: توجه به اقتصاد دانش ­بنیان با تأکید بر توسعه دانش­ بنیان می تواند باعث بهره ­وری در تولید و خدمات را سبب شده به رونق اقتصادی کمک کند. ایجاد و توسعه کسب ­وکارهای مبتنی بر دانش ­بنیان نتیجه توجه به این موضوع است. دانش ­بنیانی می تواند به رقابت­ پذیری و نوآوری شرکت های دانش ­بنیان کمک نموده و موفقیت در بازارهای جهانی را رقم بزند. ارتقای سطح زندگی و توسعه پایدار از نتایج دیگر توجه به اقتصاد دانش ­بنیان با تأکید بر توسعه دانش ­بنیان است.اصالت و ارزش: این پژوهش نخستین پژوهش برای تبیین نقش اقتصاد دانش ­بنیان در نیل به توسعه دانش ­بنیان در کشور می­باشد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

این تحقیق باهدف شناسایی مؤلفه های توسعه دانش بنیان جهت طراحی الگو با استفاده از روش تحقیق کیفی با رویکرد «تحلیل مضمون یا تم» انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل: اساتید، کارشناسان و مطلعین نسبت به موضوع تحقیق می باشند. حجم نمونه با استفاده از نمونه گیری قضاوتی (هدفمند) به تعداد 84 نفر انتخاب شدند. داده ها پس از گردآوری، با استفاده از روش «اشتراوس و کوربین» کدگذاری و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد: تعداد کدهای استخراج شده اولیه 3596 بودند که در مرحله بعدی به 102 کد تبدیل و در مرحله کدگذاری ثانویه (محوری) به 24 کد فرعی تبدیل شدند که در مرحله کدگذاری گزینشی این تعداد به 5 کد اصلی تبدیل شدند. نتایج این تحقیق حاکی از آن است که تعداد پنج مقوله یا تم اصلی برای توسعه دانش بنیان استخراج شد که عبارت اند از: 1. مقوله سیاست گذاری دانش و فناوری با شش مؤلفه؛ 2. مقوله عوامل اقتصادی با سه مؤلفه؛ 3. مقوله مدیریت توسعه هوشمند با هشت مؤلفه؛ 4. مقوله عوامل فرهنگی و اجتماعی با سه مؤلفه و 5. مقوله عوامل سیاسی با چهار مؤلفه.

اشتغال دانش­ آموختگان آموزش عالی «ادآ» در ایران مطلوب نیست. سیاستگذاران و مجریان برنامه های اقتصادی این مسئله را به عرضه بیش از اندازه و بی کیفیتی دانش­ آموختگان دانشگاه ها نسبت می دهند؛ در مقابل، سیاستگذاران و مجریان برنامه های آموزش عالی این مسئله را ناشی از پایین بودن تقاضای اقتصاد ایران برای دانش­ آموختگان آموزش عالی می ­دانند. هر چند هر دو استدلال درست است، اما به نظر می­ رسد که مسئله "ادآ" در ایران فراتر از آن است و به سطح توسعه دانش ­بنیان در اقتصاد ایران مربوط می شود. توسعه دانش ­بنیان اقتصاد نیازمند شکل­ گیری اکوسیستم توسعه دانش­ بنیان است. بنابراین، هدف این مطالعه تحلیل نظری و تجربی اثر «اکوسیستم توسعه دانش ­بنیان » بر «توسعه ادآ» بود. برای تحلیل تجربی از داده های پنل کشورها و روش «مدلسازی معادلات ساختاری جزئی» استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که اکوسیستم های سازنده اکوسیستم توسعه دانش ­بنیان و مؤلفه های اصلی «زیست ­بوم توسعه دانش ­بنیان» به­ طور مستقیم و غیرمستقیم به توسعه «ادآ» کمک می­ کنند. از یافته های تحقیق به این نتیجه می توان دست یافت که توسعه «ادآ» در یک اقتصاد در حال توسعه ای مانند ایران نیازمند ساخت اکوسیستم توسعه دانش ­بنیان در آن اقتصاد است.

اقتصاد دانش بنیان در سال های اخیر به عنوان راهی برای رهایی از اقتصاد متکی به منابع مورد توجه قرار گرفته است. در اقتصاد دانش بنیان، ارزش اصلی از دانش، نوآوری و فناوری به وجود می آید. وقتی که این دانش و نوآوری به کارها و فرایندهای تولیدی متصل شوند، جهش قابل توجهی در تولید ایجاد می شود. جهش تولید از طریق اقتصاد دانش بنیان به تعامل و مشارکت فعال مردم نیاز دارد تا به شکلی مؤثر و پایدار اتفاق بیفتد. برای این منظور، تدوین نقشه راه توسعه اقتصاد دانش بنیان ضرورت دارد. ازاین رو مقاله حاضر بر این ضرورت جهت دستیابی به مدلی کاربردی تأکید دارد. این مقاله نقاط قوت و ضعف کشور را در توسعه اقتصاد مبتنی بر دانش نشان می دهد و نقشه راه ایران را برای دستیابی به هدف خود برای تبدیل شدن به یک رهبر منطقه ای در این بخش ترسیم می کند. بر اساس روش کیفی داده بنیاد، با استفاده از تحلیل نظرات ده خبره که شاخص های خبرگی آنها از قبل محرز شده بود؛ راهبردهای هشتگانه تدوین شد. سپس با استفاده از روش بهترین-بدترین (BWM) راهبردها رتبه بندی شدند. تسهیل و اصلاح نظام مالکیت فکری با وزن 170/0، ایجاد شبکه صنایع به منظور افزایش کارایی و بهره وری شرکت ها با وزن 151/0 و توسعه دیپلماسی علم و فناوری در کشورهای منطقه با وزن 134/0 به ترتیب در جایگاه اول تا سوم قرار گرفتند. متناسب با راهبردها و رتبه آن ها نقشه راهی ترسیم شده است تا توسعه اقتصاد دانش بنیان ایران محقق شود.

هدف پژوهش: این مقاله با هدف توسعه مدل خلق دانش سازمانی در شرکت های دانش بنیان ایران ارائه می شود. به این منظور از دو نظریه تناسب وظیفه-فناوری و نظریه رفتار برنامه ریزی شده، جهت بررسی تناسب فناوری اطلاعات با وظایف موجود و نیز واکاوی ابعاد روان شناختی افرادی که در شکل گیری فرایند خلق دانش در شرکت های دانش بنیان تأثیرگذارند استفاده شده است. روش شناسی: مقاله حاضر با روش تحلیل محتوای متون انجام گرفته که کاربست دو نظریه حوزه روان شناختی و فناوری اطلاعات را در توسعه خلق دانش سازمانی مورد بررسی قرار می دهد. یافته ها: شرکت های دانش بنیان، خلق دانش جدید را عنصر کلیدی خود در کسب برتری با سایر سازمان ها می دانند. ارکان عمده این فرایند را ابعاد روان شناختی افرادی که در خلق دانش سازمانی تأثیرگذارند، در کنار تناسب فناوری اطلاعات با وظایف موجود سازمانی تشکیل می دهند. مؤلفه هایی مانند نگرش، هنجار ذهنی و کنترل، نیت فرد را در خلق دانش سازمانی منعکس نموده و تناسب وظایف سازمانی با فناوری های موجود، از ارکان مهم شکل گیری و خلق دانش سازمانی می باشند. نتیجه گیری: شرکت های دانش بنیان به منظور بهینه سازی اهداف عمده خود که عبارتند از استفاده مؤثر از دانش موجود و نیز خلق دانش جدید، لازم است تا در بستر فعالیت های دانشی توجه ویژ ه ای به عوامل شناختی افراد و نیت رفتاری آن ها در بحث مشارکت در مراحل چهارگانه خلق دانش داشته باشند. همچنین در نظر داشتن تناسب فرایندهای کاری با فناوری های مورد استفاده می تواند تسهیل گر فعالیت ها و عامل سرعت بخشی به آن ها باشد؛ چرا که ساختار ایجاد شرکت های دانش بنیان بر مبنای رقابت، نوآوری و روزآمد بودن در رده فناوری و دانش تخصصی مربوطه است که همگی این موارد از طریق فناوری ها تسهیل می شوند.

بازاریابی خدمات و محصولات دانش فنی در شرکت های دانش بنیان به صورت یک چالش برای این شرکت ها ظهور کرده است. کارگزاران دانش، نقش کلیدی را در ارایه خدمات تخصصی موردنیاز شرکت های دانش بنیان و در راستای بازاریابی محصولات و خدمات دانش فنی آن ها ایفا می کنند. هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش کارگزاران دانش در توسعه مدل بازاریابی دانش فنی شرکت های دانش بنیان است. برای دستیابی به مدل پژوهش از روش ترکیب موضوعی مرور نظام مند ادبیات استفاده شده است. برای گردآوری داده ها، از اسناد، مقالات، متون و گزارشات در چارچوب تعیین شده و به روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. داده های حاصل از مرور ادبیات طی سه مرحله (باز، محوری و انتخابی) کدگذاری شده و از میان داده ها 7 مفهوم و 2 مقوله به دست آمده است. ازجمله یافته های این پژوهش، کارکرد سه مرحله ای کارگزار دانش (دسترسی، به کارگیری و تحویل دانش) و ایفای نقش آن بین جوامع چهارگانه تقاضاکنندگان، ارایه دهندگان، نوآوران و چارچوب گذاران دانش در راستای بازاریابی دانش فنی شرکت های دانش بنیان است؛ سپس با توجه به تحلیل ها و بررسی مبانی نظری طی فرآیند تبدیل داده ها به نظریه، مدل توسعه یافته و درنهایت مدل بازاریابی دانش فنی شرکت های دانش بنیان با تاکید بر نقش کارگزاران دانش ارایه گردید.